Koronawakacje

Z informacji dobiegających z mediów dowiadujemy się jednak, że turystyka kwitnie, a w najbardziej popularnych miejscowościach turystycznych w Polsce jest wręcz tłoczno. Dane dotyczące wykorzystania turystycznej bazy noclegowej w Polsce w lipcu i sierpniu poznamy po wakacjach, jednak dostępne są już dane dotyczące maja i czerwca opublikowane przez Główny Urząd Statystyczny w dniu 11 sierpnia[1]. W maju 2020 r. z turystycznych obiektów noclegowych skorzystało 387,2 tys. turystów, którym udzielono 925,2 tys. noclegów. W porównaniu z majem ubiegłego roku było to mniej odpowiednio o 88,2% i o 88,3%. Spadek liczby turystów w porównaniu z analogicznym miesiącem ubiegłego roku odnotowano również w czerwcu 2020 r.; według szacunków liczba osób korzystających z noclegów była niższa o 62,7%, przy czym liczba turystów krajowych zmniejszyła się o 56,9%, a turystów zagranicznych o 85,9%.

Dane z Polski nie są odosobnionym przypadkiem, gdyż według danych Światowej Organizacji Turystycznej międzynarodowe przyjazdy turystyczne na całym świecie spadły w maju o 98% w porównaniu do maja poprzedniego roku[2].

W przeszłości występowało wiele kryzysów, które miały negatywny wpływ na światową turystykę. Tylko w ciągu ostatnich dwudziestu lat światowa branża turystyczna załamała się pod wpływem epidemii SARS, ataku terrorystycznego na World Trade Center w Nowym Jorku oraz globalnego kryzysu finansowego. Najszybciej odrodziła się turystyka po opanowaniu SARS, bo już po 5-ciu miesiącach od wybuchu epidemii. Mógłby to być dobry prognostyk w czasach koronawirusa, jednak SARS to choroba nieporównywalnie mniejszych rozmiarów niż COVID-19, również pod względem skutków gospodarczych. Jeśli światowa turystyka zaczęła rosnąć dopiero w 10-tym miesiącu po wybuchu globalnego kryzysu finansowego 2009, to biorąc pod uwagę, że szacowany spadek PKB światowego na skutek COVID-19 jest większy niż po kryzysie finansowym 2009 (-1,7%[3] w 2009r. vs szacowane -3%[4] w 2020r.), to raczej nie można spodziewać się wcześniejszego rozkwitu turystyki, niż po upływie kilkunastu miesięcy od początku obecnej pandemii.

Ze względu na to, że turystyka stanowi ważną gałąź światowej gospodarki, a jej udział w globalnym PKB wyniósł w 2019 roku ponad 10%[5], wiele państw podjęło działania mające wspomóc tę branżę. W Polsce wdrożono bon turystyczny, który stanowi świadczenie o wysokości  500  zł  przyznawane na  każde  dziecko (1000 zł na dziecko niepełnosprawne),  przeznaczone  na  sfinansowanie  usług hotelarskich lub imprez turystycznych realizowanych na terenie kraju. Wprowadzenie bonu ma pobudzić zakup usług turystycznych oraz w sposób istotny przyczynić się do ułatwienia funkcjonowania małych i średnich przedsiębiorców z branży, którzy ucierpieli w wyniku lockdownu. Podobne rozwiązania zastosowały inne państwa na świecie. We Włoszech 500 euro otrzymają rodziny z co najmniej jednym dzieckiem, a o dofinansowanie w postaci 150 euro na samodzielny wyjazd może ubiegać się każdy włoski podatnik[6]. Władze Sycylii zaproponowały rozwiązanie polegające na tym, że na każde trzy noce pobytu w hotelu jedna będzie darmowa. We Francji z kolei o bon turystyczny opiewający na 300 euro ubiegać się mogą osoby, które w czasie walki z pandemią były „na pierwszej lub drugiej linii frontu”. Chodzi tu przede wszystkim o personel medyczny oraz innych funkcjonariuszy zmobilizowanych do pracy w trakcie epidemii. Podobny system zastosowano w Bułgarii, gdzie bony wydaje się lekarzom, pracownikom ośrodków zdrowia i pogotowia ratunkowego. Turyści natomiast skorzystają z plaż, leżaków i parasoli bezpłatnie. Co ciekawe, nie we wszystkich państwach rozwiązanie się sprawdziło. W Japonii rząd pokrywa aż do 50% wydatków Japończyków chcących spędzić wakacje na terenie Japonii[7]. Dofinansowaniem objęte są wydatki na transport, hotele, restauracje i atrakcje turystyczne. Na program Go To Travel przeznaczono 12,6 mld USD. Okazało się jednak, że wielu Japończyków wciąż obawia się zakażenia i nie zamierza obecnie podróżować nawet na terenie kraju, a program nie jest tak popularny, jak zakładał rząd. Japończycy wolą podróże wirtualne, takie jak organizowane przez spółkę First Airlines, podczas których podróżni nawet nie opuszczają Tokio. Po zajęciu miejsc w pierwszej klasie w pozorowanej kabinie linii lotniczych, gdzie podczas lotu serwowane są posiłki i napoje, Japończycy ubierają nowoczesne gogle i wirtualnie mogą doświadczyć zarówno samego lotu, jak i zwiedzić Rzym, Paryż czy Nowy Jork[8]. 

Czy jednak kolejne programy pomocowe proponowane przez rząd będą w stanie nadążyć za inflacją w usługach okołoturystycznych? Zgodnie z raportem Głównego Urzędu Statystycznego[9], w lipcu ceny usług turystyki zorganizowanej w kraju wzrosły w porównaniu do lipca 2019 o 7,1%, ceny restauracji i hoteli o 6%, ceny usług transportowych o 4,6%, a żywności 4,1%. Generalnie inflacja bazowa po wyłączeniu cen żywności i energii w Polsce wyniosła 4,3%[10]. Wzrost cen wynika między innymi ze wzrostu popularności usług turystycznych w Polsce. Przyrost oblężenia nadmorskich kurortów jest najbardziej widoczny, w sieci krąży na to wiele dowodów. Jednym z nich jest poniższe zdjęcie umieszczone na Facebooku przez fotografa Kacpra Kowalskiego z początku sierpnia, pokazujące obłożenie plaży we Władysławowie.[11]