27.04.2020

Koronawirus zainfekował realną gospodarkę

Żyjemy w ciekawych czasach. Nie dość, że po raz pierwszy mamy do czynienia z pandemią, która swoim zasięgiem obejmuje w zasadzie większość świata i doprowadza do tak szeroko zakrojonych działań polityczno-gospodarczych mających na celu ratowanie gospodarek, to jeszcze na rynkach obserwujemy niespotykane dotąd zjawiska. Jedną z takich anomalii jest ujemna cena majowych kontraktów na zakup ropy naftowej WTI, zaprezentowana na poniższym wykresie. Ujemna wycena kontraktu wynikała z drastycznego szoku popytowego spowodowanego koronawirusem i sztywnej podaży, niezdolnej natychmiast zareagować na zmniejszony popyt. Dodatkowo, biorąc po uwagę ograniczoną przestrzeń magazynową, w której nadwyżki ropy mogą być przechowywane, wszystko to spowodowało ucieczkę inwestorów przed fizycznym odbiorem surowca.


Inne bezprecedensowe zjawiska na rynkach to najszybsze załamanie polskiej giełdy w historii oraz zmienność na rynkach światowych porównywalna do zmienności z czasów największych historycznych kryzysów z lat 1929 (Wielki Kryzys) i 1987 (Czarny Poniedziałek), zaprezentowana na wykresie poniżej.

Giełdy dyskontując czarny scenariusz zareagowały szybciej, niż realna gospodarka, w związku z czym musiało upłynąć kilka tygodni, aby porównać skalę spadków na rynkach ze skalą pogorszenia wskaźników gospodarczych. Dziś mamy już sygnały zwiastujące rzeczywisty kryzys, ponieważ publikowane są pierwsze dane ekonomiczne za marzec oraz pierwszy kwartał 2020. Główny Urząd Statystyczny w Polsce wskazuje, że w kwietniu koniunktura oceniana jest najgorzej od początku prowadzenia badania we wszystkich prezentowanych obszarach gospodarki. Wysokie spadki notowane są dla ocen bieżących, lecz znacznie głębsze są dla oczekiwań. Zgodnie z informacją z raportu GUS, najbardziej pesymistyczne oceny formułowane są przez prowadzących działalność w zakresie zakwaterowania i gastronomii. Najmniejsze pogorszenie ocen sygnalizują firmy z sekcji: działalność finansowa i ubezpieczeniowa oraz informacja i komunikacja. Kolejne kiepskie dane dotyczą sprzedaży detalicznej. Jak podaje GUS, sprzedaż detaliczna w cenach stałych w marcu 2020 r. była niższa niż przed rokiem o 9,0%, co zaprezentowano na poniższym wykresie.



W porównaniu z lutym 2020 r. miał miejsce spadek sprzedaży detalicznej o 3,3%. W okresie styczeń-marzec 2020 r. wzrost sprzedaży r/r wyniósł jedynie 0,7% (wobec wzrostu o 4,1% w 2019 r.).

Niepokojące dane docierają również ze Stanów Zjednoczonych. Wynika z nich, że w ciągu ostatnich pięciu tygodni więcej osób straciło pracę (26,5 mln osób – suma initial jobless claims z ostatnich pięciu tygodni), niż powstało nowych stanowisk pracy od czasów kryzysu finansowego w latach 2008-2009 (21,5 mln osób - zmiana nonfarm payrolls lipiec 2009 - luty 2020). W związku z tak masywnym wzrostem bezrobocia, Kongres w USA postanowił, że każdej osobie bezrobotnej będzie do końca lipca wypłacane dodatkowe 600 dolarów tygodniowo. Paradoksalnie, dla części osób taki dodatek do zasiłku podnosi w rezultacie przychody ponad kwotę wcześniejszej pensji. Utrudni to pracodawcom ponowne rozpoczęcie działalności, szczególnie w branży restauracyjnej, ponieważ do 1 sierpnia z powodu otrzymywania zasiłku wyższego niż pensja przed epidemią, część rynku pracy może preferować bezrobocie.

Na większość negatywnych danych ze spółek przyjdzie nam jeszcze jednak poczekać, aczkolwiek niektóre podają wstępne szacunki wyników za I kwartał. Część z nich twierdzi, że zyski znacząco spadły, jak np. CCC, która w pierwszym kwartale 2020 roku zanotuje 340 mln zł straty netto jednostki dominującej wobec 152,6 mln zł straty rok wcześniej. LPP szacuje, że spadek marży brutto na sprzedaży może wynieść w tym roku 5 pkt. proc. Bank PKO BP S.A. natomiast ocenia, że wpływ łącznej obniżki o 1 p.p. stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego, zmian dotyczących rezerwy obowiązkowej oraz niektórych decyzji innych instytucji monetarnych i nadzorczych na zysk netto grupy wyniesie w 2020 roku od 550 do 600 milionów zł.
 
To, na co z niecierpliwością czekamy i co będzie miało pozytywny wpływ na funkcjonowanie gospodarek, to stopniowe odstępowanie od obostrzeń związanych z kwarantanną. Co ważne, restart może nie być szybki, więc V-kształtne odbicie w gospodarce pozostaje niepewne. Nadal nie ma pozwolenia na organizację dużych spotkań, a w restauracjach trzeba będzie zachowywać dystans. Nawet jeśli rząd pozwoli na podróże, to ludzie prawdopodobnie wciąż będą przekładali zaplanowane wcześniej wycieczki, z myślą o możliwym zakażeniu wirusem. Choć wiemy, że stopniowe odmrażanie gospodarki potrwa kilka miesięcy i przed nami jeszcze wiele negatywnych danych, to jest to jedyna droga do powrotu większości spraw na dawne, przedwirusowe tory.

Katarzyna Przychodzka

Źródła:

  1. https://fingfx.thomsonreuters.com/gfx/ce/jznpnrmkplm/US%20CRUDE%20FUTURES%20FOR%20DELIVERY%20IN%20MAY%202020.pdf

  2. https://blogi.bossa.pl/2020/04/22/czy-ropa-rzeczywiscie-kosztowala-3763-dolara/

  3. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/koniunktura/koniunktura/koniunktura-w-przetworstwie-przemyslowym-budownictwie-handlu-i-uslugach-kwiecien-2020-roku-wraz-z-aneksem-wplyw-pandemii-koronawirusa-sars-cov-2-na-koniunkture-gospodarcza-oceny-i-oczekiwania,3,89.html

  4. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/handel/dynamika-sprzedazy-detalicznej-w-marcu-2020-roku,14,63.html

  5. http://biznes.pap.pl/pl/news/search/info/35952843,grupa-ccc-miala-w-i-kw--2020-r--340-mln-zl-straty-netto-j-d--(opis)

  6. http://biznes.pap.pl/pl/news/search/info/35875589,lpp-szacuje--ze-spadek-marzy-brutto-na-sprzedazy-moze-wyniesc-w-tym-roku-5-pkt--proc--(opis)

  7. https://www.pkobp.pl/relacje-inwestorskie/raporty-biezace/raport-nr-19-2020-aktualizacja-informacji-o-wplywie-rozprzestrzeniania-sie-koronawirusa-oraz-decyzji-rpp-i-innych-instytucji-na-dzialalnosc-grupy-kapitalowej-pko-banku-polskiego

  8. https://blogs.uoregon.edu/timduyfedwatch/